پایان نامه کارشناسی ارشد گرایش برنامه ریزی روستایی
بررسی نقش تعاونی های تولید کشاورزی در توسعه روستایی
(مطالعه موردی: جواد آباد ورامین)
چکیده:
استان تهران به دلیل مجاورت با کویر مرکزی ایران در اذهان کارشناسان این باور را تقویت می کند که شاید از جهت پتانسیل های کشاورزی، چندان اهمیت نداشته باشد. در حالی که منطقه جواد آباد از سالیان دور، یکی از مناطقی بوده است که مردم سخت کوش آن با وجود محدودیت های طبیعی تلاش قابل تقدیری در جهت توسعه کشاورزی داشته اند. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثر تعاونی های تولید روستایی بر توسعه پایدار روستایی می باشد. منطقه مورد مطالعه در این تحقیق، بخش جواد آباد شهرستان ورامین نیز از مناطقی است که با توجه به محدودیت های طبیعی موجود، مردم آن تلاش روز افزونی برای استفاده بهتر از منابع موجود در منطقه داشته اند و این منطقه با وجود محدودیت های طبیعی می تواند با برنامه ریزی صحیح و تلاش بیشتر برای استفاده بهینه از منابع آب و خاک از نواحی توسعه یافته در استان تهران باشد. زیرا منطقه علاوه بر محدودیت ها از توان بالایی نیز برخوردار است. از جمله وجود دشت های حاصلخیز، پتانسیل های آبی و خاکی آن از یک طرف و تلاش روز افزون اهالی منطقه و توجه بیش از حد مسئولین به این منطقه به عنوان یک منطقه دشتی و مراتع وسیع برای دامداری و حتی ایجاد کشت و صنعت صادرات فراورده های دامی به دیگر نقاط می تواند به این امر کمک بسیار نماید. با توجه به بررسی های انجام شده در این تحقیق و مطالعات میدانی انجام شده در منطقه جواد آباد ورامین، این نتیجه بدست آمد که تعاونی های تولید کشاورزی تاثیر بسزایی بر توسعه پایدار روستایی در این منطقه داشته است.
کلید واژه ها: تعاونی های تولیدی، توسعه پایدار روستایی، شهر جواد آباد شهرستان ورامین
بررسی نقش تعاونی های تولید کشاورزی در توسعه روستایی
فهرست مطالب
چکیده: ۱
مقدمه. ۲
فصل اول : کلیات تحقیق.. ۴
۱-۱- بیان مسئله: ۵
۱-۲- اهمیت و ضرورت تحقیق: ۵
۱-۳- پیشینه تحقیق.. ۶
۱-۴- قلمرو تحقیق: ۸
۱-۴-۱- قلمرو موضوعی.. ۸
۱-۴-۲- قلمرو مکانی: ۸
۱-۴-۳- قلمرو زمانی.. ۸
۱-۵- اهداف تحقیق : ۸
۱-۵-۱- هدف کلی: ۸
۱-۵-۲- اهداف ویژه: ۸
۱-۶-سوالات تحقیق : ۸
۱-۷- فرضیه های تحقیق : ۹
۱-۸- جامعه آماری.. ۹
۱-۹- متغیرهای تحقیق.. ۹
۱-۹-۱- متغیرهای مستقل. ۹
۱-۹-۲- متغیر وابسته. ۹
۱-۹-۳- متغیر ناخواسته. ۹
۱-۱۰- روش انجام تحقیق : ۱۰
۱-۱۰-۱- نوع تحقیق از نظر هدف.. ۱۰
۱-۱۰-۲- نوع تحقیق از نظر روش.. ۱۰
۱-۱۱- روش و ابزار گرد آوری اطلاعات.. ۱۰
۱-۱۲- روش تجزیه و تحلیل داده ها : ۱۱
۱-۶-۱-آمار توصيفي: ۱۱
۱-۶-۲-آمار استنباطي: ۱۱
۱-۱۳- محدودیت های تحقیق : ۱۲
فصل دوم : ادبیات تحقیق.. ۱۳
۲-۱- تعاریف و مفاهیم: ۱۴
۲-۱-۱- رشد: ۱۴
۲-۱-۲- توسعه : ۱۴
۲-۱-۳- تفاوت رشد و توسعه : ۱۴
۲-۱-۴- توسعه ی کشاورزی : ۱۴
۲-۱-۶- تعاون : ۱۵
۲-۱-۷- شرکت تعاونی : ۱۶
۲-۲- تاریخچه موضوع. ۱۶
۲-۲-۱-تاریخچه تعاونی های تولید : ۱۷
۲-۲-۲- انواع شرکت های تعاونی در تاریخ. ۱۹
۲-۳-نظریه های تعاونی : ۲۰
۲-۴- ارزش ها و اصول تعاون : ۲۱
۲-۵-مفهوم تعاون در اسلام : ۲۱
۲-۶- تعاون در کلام رهبر و مسئولین نظام جمهوری اسلامی ایران : ۲۵
۲-۷-وجوه تمایز تعاونی ها و شرکت های تجاری: ۲۶
۲-۸-تعاونی ها ی کشاورزی : ۲۸
۲-۹-اهداف تعاون : ۲۹
۲-۱۰-وظایف تعاون : ۲۹
۲-۱۱-شرکت های تعاونی روستائی، سهامی زراعی و تعاونی تولید : ۳۰
۲-۱۲-توسعه پایدار روستائی : ۳۲
۲-۱۳-توسعه ی یکپارچه ی روستائی و مشارکت های مردمی: ۳۵
۲-۱۴-دیدگاه های توسعه ی یکپارچه ی روستائی : ۳۷
۲-۱۵- کشاورزی و نقش آن در توسعه ی روستا (محلی): ۳۹
۲-۱۶- نتیجه گیری و راه های نیل به توسعه ی کشاورزی : ۴۱
۲-۱۷- نظریه ی استفاده از نهادهای پربازده : ۴۱
۲-۱۸- نظریه ی نوآوری : ۴۲
۲-۱۹-اهمیت کشاورزی پایدار : ۴۲
۲-۲۰- اهداف عمده قانون تعاونی نمودن تولید : ۴۳
۲-۲۲- رویکرد نوین در ارزیابی نظام بهره برداری تعاونی تولید : ۴۹
۲-۲۳- بررسی ویژگی ها و فعالیت های تعاونی تولید : ۴۹
۲-۲۴- زمینه های فعالیت شرکت های تعاونی تولید : ۵۱
۲-۲۵- سهم و نقش تعاونی های تولید در توسعه روستایی و کشاورزی : ۵۲
فصل سوم: ویژگی های جغرافیایی محدوده مورد مطالعه. ۵۵
۳-۱- ویژگی های جغرافیایی استان تهران. ۵۶
۳-۱-۱- موقعیت جغرافیایی.. ۵۶
۳-۱-۲- ویژگی های زمین شناختی.. ۵۶
۳-۱-۳- ژئو مورفولوژي گستره ۵۷
۳-۱-۳-۱- شكل شناسي ارتفاعات.. ۵۷
۳-۱-۳-۲- شكل شناسي كوهپايه ها ۵۸
۳-۱-۳-۳- شكل شناسي دشت.. ۵۸
۳-۱-۴- جغرافیای طبیعی.. ۵۹
۳-۱-۴-۱- آب و هوای استان تهران. ۶۰
۳-۱-۴-۲- انواع اقلیم. ۶۰
۳-۱-۴-۳- عوامل موثر بر اقلیم تهران. ۶۳
۳-۱-۵- تقسیمات سیاسی اداری استان. ۶۷
۳-۱-۶- ویژگی های جمعیتی استان تهران. ۶۸
۳-۱-۷- ویژگی های اجتماعی و فرهنگی استان تهران. ۷۰
۳-۱-۷-۱- زبان. ۷۰
۳-۱-۷-۲- دین و مذهب مردم. ۷۱
۳-۱-۸- ویژگی های اقتصادی و معیشتی استان تهران. ۷۱
۳-۱-۸-۱- کشاورزی: ۷۱
۳-۱-۸-۲- دامداری: ۷۲
۳-۱-۸-۳- صنایع کارخانه‌ای: ۷۲
۳-۱-۸-۴- صنایع دستی: ۷۳
۳-۱-۹- معادن استان تهران. ۷۶
۳-۲- شهرستان ورامین.. ۷۷
۳-۲-۱- موقعیت شهرستان ورامین.. ۷۷
۳-۲-۲- ویژگیهای تاریخی ورامین : ۷۸
۳-۲-۳- ویژگی های آب و هوایی.. ۷۹
۳-۲-۵- زمین شناسی ورامین.. ۸۱
۳-۲-۶- منابع آبی.. ۸۲
۳-۲-۷- ویژگیهای خاک شناسی.. ۸۳
۳-۲-۸- پوشش گیاهی.. ۸۴
۳-۲-۹- بررسی اجتماعی و اقتصادی.. ۸۴
۳-۲-۹-۱- بررسی اقتصاد. ۸۴
۳-۲-۹-۲- ویژگیهای اجتماعی اقتصادی.. ۸۴
۳-۲-۹-۳- ویژگی اجتماعی.. ۸۵
۳-۲-۱۰- ویژگی های جمعیتی.. ۸۵
۳-۲-۱۱- روند تحولات جمعیت.. ۸۶
۳-۲-۱۲- بررسی نرخ رشد جمعیت.. ۸۷
۳-۲-۱۲-۱- ساختار سنی.. ۸۸
۳-۲-۱۲-۲- ترکیب جنسی.. ۸۹
۳-۲-۱۳- بررسی میزان سواد. ۹۰
۳-۲-۱۴- مهاجرت.. ۹۱
۳-۲-۱۵- اشتغال و گروههای عمده شغلی.. ۹۳
۳-۲-۱۶- قابلیت های کشاورزی و دامپروری.. ۹۴
۳-۳- شهر(بخش) جواد آباد. ۹۷
۳-۳-۱- موقعيت بخش مورد ارزیابی: ۹۷
۳-۳-۲- تقسیمات سیاسی استان ورامین و بخش جواد آباد. ۹۸
۳-۳-۳- سيماي طبيعي بخش جواد آباد. ۹۹
۳-۳-۴- اقلیم و آب و هوا ۱۰۰
۳-۳-۵- وضعيت عمومي محيط زيست شهرستان به لحاظ منابع آلاينده: ۱۰۱
۳-۳-۵- جمعیت شهرستان جواد آباد: ۱۰۱
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها ۱۰۲
۴-۱- مواد و روش ها ۱۰۳
۴-۱-۱- جامعه آماری.. ۱۰۳
الف) جامعه کل. ۱۰۳
ب) جامعه نمونه. ۱۰۳
۴-۱-۲- متغیرهای تحقیق.. ۱۰۴
الف) متغیرهای مستقل. ۱۰۴
ب) متغیر وابسته. ۱۰۴
۴-۱-۳- روش تحقیق.. ۱۰۴
۴-۱-۴- روش گردآوری اطلاعات.. ۱۰۵
۴-۲- معرفی روش تحلیل. ۱۰۵
۴-۲-۱- روش توصیفی.. ۱۰۵
الف) روش آمار توصیفی.. ۱۰۵
ب) روش تشریحی.. ۱۰۶
۴-۲-۲- روش استنباطی.. ۱۰۶
۴-۳- تجزیه و تحلیل یافته ها ۱۰۷
۴-۳-۱- آمار توصیفی.. ۱۰۷
۴-۳-۱- ۱- شاخص های آماری توصیف کننده جامعه نمونه. ۱۰۷
۴-۳-۱-۲- شاخصهای آماری توصیف کننده مقیاس های تحقیق.. ۱۱۲
۴-۳-۲- آمار استنباطي.. ۱۲۳
۴-۳-۲-۱-تحليل عاملي اکتشافي.. ۱۲۳
۴-۳-۲-۲- بررسي وضعيت نرمالیتی متغيرهای پژوهش… ۱۲۴
۴-۳-۲-۳- بررسی فرضیه اصلی تحقیق.. ۱۲۵
فصل پنجم : ارزیابی نهایی فرضیه ها، نتیجه گیری و پیشنهادات.. ۱۲۶
۵-۱-ارزیابی نهایی فرضیه ها ۱۲۷
۵-۱-۱- نقش شرکت های تعاونی در توسعه اقتصادی.. ۱۲۷
۵-۲- نتیجه گیری.. ۱۳۲
۵-۳- پیشنهادات.. ۱۳۳
منابع. ۱۳۹
منابع فارسی.. ۱۳۹
منابع لاتین.. ۱۴۳
پیوست ها ۱۴۴
فهرست جداول
جدول ۱-۲- وجوه تمایز ها با شرکت های خصوصی و تجاری ……………………………………………………………………… ۲۷
جدول ۳-۱- جمعیت های شهرستان های استان تهران…………………………………………………………………………………. ۷۰
جدول ۳-۲- ویژگی های جمعیتی شهرستان ورامین…………………………………………………………………………………….. ۸۶
جدول ۳-۳- جمعیت استان تهران و شهرستان ورامین…………………………………………………………………………………. ۸۶
جدول ۳-۴ – بررسی تحولات جمعیت شهر ورامین………………………………………………………………………………………. ۸۷
جدول ۳-۵- بررسی روند تحولات جمعیت شهر ورامین و نرخ رشد آن طی سالهای ( ۸۵- ۱۳۳۵ )………. ۸۸
جدول ۳-۶ – بررسی ساختار سنی جمعیت شهر ورامین ( ۱۳۸۵ )…………………………………………………………… ۸۸
جدول ۳-۷- بررسی ترکیب جنسی جمعیت شهر ورامین طی سالهای ۸۵-۱۳۶۵………………………………… ۸۹
جدول۳-۸- بررسی وضعیت سواد در شهر ورامین طی سالهای ۱۳۸۵-۱۳۷۵……………………………………………. ۹۰
جدول ۳-۹- مقایسه جمعیت با سواد شهر ورامین با نقاط شهری ایران و استان تهران……………………………… ۹۱
جدول ۳-۱۰- توزیع میزان و درصد فعال جمعیت شهر ورامین به تفکیک گروههای عمده سنی…………… ۹۳
جدول ۳-۱۱- بررسی تعداد شاغلین گروههای عمده فعالیت در شهر ورامین به تفکیک جنس……………….. ۹۳
جدول ۳-۱۲- پراکندگی جمعیت در بخش جواد آباد شهرستان ورامین…………………………………………………… ۱۰۱
جدول ۴-۱- بررسی پراکندگی جنسیت در جامعه مورد مطالعه………………………………………………………………… ۱۰۷
جدول ۴-۲- بررسی پراکندگی سن در جامعه مورد مطالعه……………………………………………………………………….. ۱۰۸
جدول ۴-۳- بررسی پراکندگی وضعیت تاهل در جامعه مورد مطالعه……………………………………………………….. ۱۰۹
جدول ۴-۴- بررسی پراکندگی میزان تحصیلات در جامعه مورد مطالعه…………………………………………………… ۱۱۰
جدول ۴-۵- بررسی پراکندگی سابقه شغلی در جامعه مورد مطالعه…………………………………………………………. ۱۱۱
جدول۴-۶- توزيع فراواني پاسخهاي ارايه شده به سوالات توصیف کننده نگرش اعضا به تعاونی تولید…. ۱۱۲
جدول۴-۷- جدول آماره های توصیفی برای بررسی نگرش اعضا به تعاونی تولید…………………………………… ۱۱۳
جدول۴-۸- توزيع فراواني پاسخهاي ارايه شده به سوالات توصیف کننده میزان آشنایی با دانش تعاون.. ۱۱۴
جدول۴-۹- جدول آماره های توصیفی برای بررسی میزان آشنایی با دانش تعاون…………………………………. ۱۱۵
جدول۴-۱۰- توزيع فراواني پاسخهاي ارايه شده به سوالات توصیف کننده رضایت از عملکرد تعاونی…… ۱۱۶
جدول۴-۱۱- جدول آماره های توصیفی برای بررسی رضایت از عملکرد تعاونی…………………………………….. ۱۱۷
جدول۴-۱۲- توزيع فراواني پاسخهاي ارايه شده به سوالات توصیف کننده ویژگی های اجتماعی…………. ۱۱۸
جدول۴-۱۳- جدول آماره های توصیفی برای بررسی ویژگی های اجتماعی اعضای تعاونی…………………… ۱۱۹
جدول۴-۱۴- توزيع فراواني پاسخهاي ارايه شده به سوالات توصیف کننده ویژگی های اقتصادی………….. ۱۲۰
جدول۴-۱۵- جدول آماره های توصیفی برای بررسی ویژگی های اقتصادی……………………………………………. ۱۲۱
جدول ۴-۱۶- آزمون کولموگروف اسمیرنوف، به منظور بررسی نرمال بودن متیغر های پژوهش…………….. ۱۲۴
جدول۴-۱۷ بررسي فرضیه تحقيق………………………………………………………………………………………………………………… ۱۲۵
فهرست نمودارها
نمودار ۳-۱- توزیع نسبی جمعیت شغلی به تفکیک گروههای عمده فعالیت ۱۳۷۵ سال………………………….. ۹۴
نمودار ۴-۱- بررسی پراکندگی جنسیت جامعه مورد مطالعه……………………………………………………………………… ۱۰۷
نمودار ۴-۲- بررسی پراکندگی سن جامعه مورد مطالعه……………………………………………………………………………. ۱۰۸
نمودار ۴-۳- بررسی پراکندگی وضعیت تاهل و تجرد جامعه مورد مطالعه………………………………………………. ۱۰۹
نمودار ۴-۴- بررسی پراکندگی میزان تحصیلات جامعه مورد مطالعه………………………………………………………… ۱۱۰
نمودار ۴-۵- بررسی پراکندگی سابقه شغلی در جامعه مورد مطالعه………………………………………………………….. ۱۱۱
نمودار۴-۶- توزيع فراواني پاسخهاي ارايه شده به سوالات توصیف کننده نگرش اعضا به تعاونی تولید….. ۱۱۳
نمودار۴-۷- توزيع فراواني پاسخهاي ارايه شده به سوالات توصیف کننده میزان آشنایی با دانش تعاون.. ۱۱۵
نمودار۴-۸- توزيع فراواني پاسخهاي ارايه شده به سوالات توصیف کننده رضایت از عملکرد تعاونی……… ۱۱۷
نمودار۴-۹- توزيع فراواني پاسخهاي ارايه شده به سوالات توصیف کننده ویژگی های اجتماعی اعضا…… ۱۱۹
نمودار۴-۱۰- توزيع فراواني پاسخهاي ارايه شده به سوالات توصیف کننده ویژگی های اقتصادی………….. ۱۲۱
فهرست اشکال
شکل ۲-۱- میزان نقش دولت، تعاونی های تولید و بهره برداران کشاورزی (ناهید، ۱۳۶۴)……………………… ۵۳
شکل ۳-۱- موقعیت جغرافیایی استان تهران (رشیدی، ۱۳۷۳)……………………………………………………………………. ۵۶
شکل ۳-۲- تصویر ماهواره ای از ارتفاعات تهران…………………………………………………………………………………………….. ۵۸
شکل ۳-۳- تصویر ماهواره ای از ارتفاعات تهران(شیبانی، ۱۳۷۴)………………………………………………………………… ۵۹
شکل ۳-۴- نقشه تقسیمات سیاسی استان تهران (عظیمی، ۱۳۷۴)…………………………………………………………….. ۶۸
شکل ۳-۵- موقعیت جغرافیایی شهرستان ورامین (عراقی، ۱۳۸۷)……………………………………………………………… ۷۸
شکل ۳-۶- نقشه راههای بخش جواد آباد (مرکز اطلاعات راههای کشور، ۱۳۹۲)………………………………………. ۹۷
شکل ۳-۷- تقسیمات سیاسی شهرستان ورامین، بخش جواد آباد (همان منبع)…………………………………………. ۹۸
بررسی نقش تعاونی های تولید کشاورزی در توسعه روستایی