تعیین اثربخشی آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد ارزش های نوجوانان دختر شهرستان قرچک در سال تحصیلی 94- 93

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش مفاهیم فلسفه بر رشد ارزش‏های نوجوانان دختر شهرستان قرچک بود. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دانش‏آموزان دختر پایه اول متوسطه (دوره دوم) شهر قرچک که در سال تحصیلی 94-93 مشغول به تحصیل بودند را شامل می‏شد. نمونه مورد مطالعه 30 نفر می‏باشد که به روش نمونه‏گیری تصادفی خوشه‏ای چندمرحله‏ای انتخاب شدند که 15 نفر به عنوان گروه آزمایش و 15 نفر به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند.گروه آزمایش 11 جلسه تحت آموزش مفاهیم فلسفی قرار گرفتند. برای آموزش مفاهیم فلسفی از کتاب زنگ فلسفه تألیف مرادی و پروین استفاده شد. در این پژوهش یک فرضیه اصلی و 10 فرضیه فرعی مطرح شد. فرضیه اصلی عبارت بود از: آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد ارزش‏های نوجوانان دختر مؤثر است. 10 فرضیه فرعی عبارت بود از: آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد خیرخواهی، سنت‏گرایی، همنوایی، امنیت، قدرت، برانگیختگی، لذت‏گرایی، موفقیت، خوداتکابی و جهان‏گرایی مؤثر است. به منظور جمع‏آوری اطلاعات در پیش‏آزمون و پس‏آزمون از پرسشنامه ارزش‏های شوارتز استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‏ها از روش تحلیل کوواریانس تک متغیری و چندمتغیری و اختلاف نمرات پیش‏آزمون و پس آزمون استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که آموزش مفاهیم فلسفی باعث رشد ارزشهای خیرخواهی، سنت‏گرایی، همنوایی، امنیت، لذت‏گرایی، موفقیت، خوداتکایی و جهان‏گرایی شده است اما در رشد ارزشهای قدرت و برانگیختگی بی‏تأثیر بوده است.

کلید واژه ‏ها: آموزش، ارزشها، مفاهیم فلسفی، فلسفه برای کودکان، رشد ارزشها، نوجوان.

 

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات تحقیق    1

مقدمه    2

بیان مساله    4

اهمیت و ضرورت پژوهش    7

هدف کلی پژوهش    9

اهداف جزئی پژوهش    9

فرضیه کلی پژوهش    9

فرضیه های جزئی پژوهش    9

تعاریف نظری:    10

تعریف نظری ارزش ها:    10

تعریف نظری آموزش فلسفه:    10

تعاریف عملیاتی:    10

تعریف عملیاتی ارزش ها:    10

تعریف عملیاتی آموزش فلسفه:    11

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق    12

مقدمه    13

ارزش ها    13

تعریف ابعاد ده گانه ارزش ها از نظر شوارتز    14

کارکردهای ارزش های اجتماعی    16

ارزش های اخلاقی    17

تعریف اخلاق    18

تعریف رشد اخلاق    19

دیدگاهها و نظریات در زمینه رشد اخلاق    19

دیدگاه شناختی    20

الف- پیاژه و رشد اخلاقی    20

تحول و مراحل رشد اخلاق از دیدگاه پیاژه    21

مرحله اول: واقع نگری اخلاقی    22

مرحله دوم: خود مختاری اخلاقی یا اخلاق توافقی    23

مقایسه ای بین دیدگاه پیاژه و دورکیم    24

ب- رشد اخلاقی از دیدگاه کلبرگ    24

مراحل تحول اخلاقی از دیدگاه کلبرگ    26

نقد دیدگاه کلبرگ از نظر گیلیگان    30

2- تحول اخلاقی در نظام روان تحلیل گری فروید    32

جاودانگی اخلاق    35

آموزش فلسفه به کودکان    39

مقدمه    39

برنامه آموزش فلسفه به کودکان    40

ضرورت اجرای طرح آموزش فلسفه برای کودکان    41

اهداف برنامه آموزش فلسفه به کودکان    42

اجتماع پژوهشی    47

داستان های فلسفی    50

اداره کردن یک جلسه مباحثه    51

ریشه های تاریخی فلسفه برای کودکان    53

آموزش فلسفه برای کودکان درخارج از ایران    53

آموزش فلسفه برای کودکان درایران    62

فصل سوم: روش شناسی    68

مقدمه    69

جامعه آماری    69

نمونه و روش نمونه گیری    69

طرح پژوهش    69

روش اجرای برنامه آموزش فلسفه    71

روش های آماری تحلیل داده ها    73

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات    74

1-4- مقدمه    75

2-4- یافته های توصیفی    75

3-4- یافته های استنباطی    81

فرضیه های جزئی:    84

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری    94

فرضیه کلی پژوهش: آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد ارزش های نوجوانان دختر موثر است.    96

فرضیه های جزیی پژوهش:    96

فرضیه اول: آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد خیرخواهی دانش آموزان دختر موثر است.    96

فرضیه دوم: آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد سنت گرایی دانش آموزان دختر موثر است.    97

فرضیه  سوم: آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد همنوایی دانش آموزان دختر موثر است.    98

فرضیه  چهارم: آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد امنیت دانش آموزان دختر موثر است.    99

فرضیه  پنجم: آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد قدرت دانش آموزان دختر موثر است.    99

فرضیه  ششم: آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد برانگیختگی دانش آموزان دختر موثر است.    99

فرضیه  هفتم: آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد لذت گرایی دانش آموزان دختر موثر است.    100

فرضیه  هشتم: آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد موفقیت دانش آموزان دختر موثر است.    101

فرضیه  نهم: آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد خوداتکایی دانش آموزان دختر موثر است.    101

فرضیه  دهم: آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد جهان گرایی دانش آموزان دختر موثر است.    102

نتیجه گیری    102

محدودیت های پژوهش    103

پیشنهادها    104

منابع فارسی    106

منابع لاتین    111

ضمائم    112

 

فهرست جداول

پژوهش های انجام شده در داخل کشور    64

پژوهش های انجام شده در خارج از کشور    66

دیاگرام این طرح به صورت زیر می باشد:    70

مفاهیمی که در هرجلسه مطرح شدند و اهداف مرتبط با آن عبارتند از:    72

جدول1-4- میانگین سنی نمونه به تفکیک گروه    75

جدول2-4- آماره های توصیفی مولفه خیرخواهی    76

جدول3-4- آماره های توصیفی مولفه سنت گرایی    76

جدول4-4- آماره های توصیفی مولفه همنوایی    76

جدول5-4- آماره های توصیفی مولفه امنیت    77

جدول6-4- آماره های توصیفی مولفه قدرت    77

جدول 7-4- آماره های توصیفی مولفه برانگیختگی    77

جدول 8-4- آماره های توصیفی مولفه لذت گرایی    78

جدول 9-4- آماره های توصیفی مولفه موفقیت    78

جدول 10-4- آماره های توصیفی مولفه خود اتکایی    78

جدول11-4- آماره های توصیفی مولفه جهان گرایی    79

جدول12-4- آماره های توصیفی برای نمره کل مقیاس ارزش های شوارتز    79

جدول13-4 آزمون ام باکس برای بررسی مفروضه های ماتریس های کوواریانس    81

جدول14-4 آزمون لوین برای بررسی مفروضه همگنی واریانس خطا    81

جدول15-4 تحلیل کوواریانس چند متغیری برای بررسی اثربخشی آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد ارزش های نوجوانان    82

جدول16-4- نتایج تحلیل کوواریانس برای بررسی اثر آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد ارزش های نوجوانان دختر    83

جدول 19-4 نتایج تحلیل کوواریانس برای بررسی اثر آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد هم نوایی دانش آموزان دختر    86

جدول 20-4 نتایج تحلیل کوواریانس برای بررسی اثر آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد امنیت دانش آموزان دختر    87

جدول 21-4 نتایج تحلیل کوواریانس برای بررسی اثر آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد قدرت دانش آموزان دختر    88

جدول 22-4 نتایج تحلیل کوواریانس برای بررسی اثر آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد برانگیختگی دانش آموزان دختر    89

جدول 23-4 نتایج تحلیل کوواریانس برای بررسی اثر آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد لذت گرایی دانش آموزان دختر    90

جدول 24-4 نتایج تحلیل کوواریانس برای بررسی اثر آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد موفقیت دانش آموزان دختر    91

جدول 25-4 نتایج تحلیل کوواریانس برای بررسی اثر آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد خوداتکایی دانش آموزان دختر    92

جدول 26-4 نتایج تحلیل کوواریانس برای بررسی اثر آموزش مفاهیم فلسفی بر رشد جهان گرایی دانش آموزان دختر    93