تدوین ضوابط و معیارهای دسترس پذیری محیط زندگی برای افراد ناتوان/معلول جسمی- حرکتی

چکیده

مقدمه :یکی از نیازهای اولیه انسانها دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی مورد نیاز است این خدمات باید بدون تبعیض در اختیار کلیه افراد جامعه قرار گیرد. هدف تحقیق  تدوین ضوابط ومعیارهای  دسترس پذیری مراکز درمانی برای افراد کم توان جسمی- حرکتی  می باشد . 

روش مطالعه:  این مطالعه از نوع مطالعات کیفی (پدیدار شناسی) بود. در این پژوهش با انجام مصاحبه عمیق با تعدادی از افراد کم توان جسمی  -حرکتی به دنبال درک  تجربه زیسته این افراد برای  دسترسی به مراکز درمانی می باشد،  همچنین به منظور انجام مشاهدات از مراکز درمانی با ترجمه چک لیست ADA و براساس ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد معلول جسمی-حرکتی ،  نسبت به تهیه چک لیست (فهرست بررسی) اقدام گردید  دراین راستا کلیه مراکز بیمارستانی واقع در منطقه 5 شهرداری تهران و همچنین  با انجام نمونه گیری هدفمند ، 12 مرکز درمانی غیر بیمارستانی واقع در منطقه مذکورانتخاب و ارزیابی شد.

یافته ها : براساس نتایج حاصل از اجرای چک لیست (فهرست بررسی) مشخص گردید مراکز بیمارستانی از لحاظ رعایت استاندارد و ضوابط دسترس پذیری با نمره 5/83 درصد نمره خوبی بدست آورده اما در مراکز درمانی غیر بیمارستانی نمره کلی ازلحاظ مناسب سازی 47 درصد می باشد.با انجام مصاحبه های عمیق در سه حیطه (موانع فیزیکی ،موانع نگرشی و اجتماعی ، تأثیرات دسترس ناپذیری )15 مضمون (در خصوص موانع فیزیکی می توان به پله، سطح شیبدار ، پارکینیگ ، آسانسور، راهرو، درب ،اتاق بستری معاینه و انتظار، سرویس بهداشتی و حمام ،پیش خوان و تجهیزات درمانی اشاره نمود  و در مورد موانع نگرشی و اجتماعی  رفتارمردم ،رفتار کادر درمانی و فرهنگ را می توان برشمرد همچنین  درحیطه تاثیرات  دسترس نا پذیری دارای دو مضمون  ابعاد فردی وابعاد اجتماعی واقتصادی است براساس یافته های مصاحبه 69 زیر مضمون بدست آمده است.

نتیجه گیری : ضوابط و معیارهای دسترس پذیری تدوین شد  اما  برای رعایت اصول دسترس پذیری در درجه اول امور فنی مهم نیست نگرش افراد جامعه ، رعایت حقوق شهروندی ، احترام به انسان و هویت انسانی  از پیش نیازهای بنیادی آن  محسوب می شود .

کلمات کلیدی: افراد دارای کم توانی، دسترس پذیری ،مراکزدرما

فهرست مطالب

فصل اول. 1

کلیات... 1

1-1)مقدمه. 2

1-2)بیان مساله اهمیت و ضرورت اجرای طرح.. 4

1-3)هدف... 5

1-4)سوالات تحقیق.. 6

فصل دوم. 7

پیشینه مطالعاتی.. 7

2-1) مقدمه. 8

2-2) تعریف معلولیت (Handicappy) 9

2-3) نحوه نگرش و حقوق معلولین از گذشته تاکنون. 11

2-3-1) حقوق معلولان در قرآن و اسلام. 11

2-3-2) قوانین ملی و بین المللی در خصوص معلولین با تمرکز بر دسترس پذیری.. 13

2-3-3) 19

تبصره 1. وزارتخانه ها ، سازمانها و موسسات و شرکتهای دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظف اند جهت دسترسی و بهره مندی معلولان به ساختمانها و اماکن عمومی ، ورزشی ، تفریحی ، معابر و وسایل خدماتی موجود را قوانین و مصوبات در خصوص حقوق معلولین با تمرکز بر دسترس پذیری در ایران. 19

2-4) مروری بر متون و تحقیقات انجام شده مرتبط با مناسب سازی.. 22

2-4-1) تحقیقات ، بررسی ها و رویدادهای مربوط به مناسب سازی در جهان. 22

2-4-2 ) مروری بر متون و تحقیقات انجام شده مرتبط با مناسب سازی در ایران. 24

2-5) مختصری در خصوص تاریخچه بیمارستان و مراکز بهداشتی و درمانی.. 27

2-5-1)تعریف بیمارستان. 27

2-5-2)تاریخچه ساخت بیمارستان در دنیا 27

2-5-3) تاریخچه بهداشت درمان ایران. 29

2-5-4)شناخت فضاهای فیزیکی بیمارستان. 30

2-6) مرور متون و تحقیقات انجام شده مرتبط با مناسب سازی مراکز درمانی.. 34

2-6-1) مرور متون و تحقیقات انجام شده مرتبط با مناسب سازی مراکز درمانی در جهان. 34

2-6-2) مرور متون و تحقیقات انجام شده مرتبط با مناسب سازی مراکز درمانی در ایران. 36

فصل سوم. 39

روش شناسی تحقیق.. 39

3-1) مقدمه. 40

3-2) نوع مطالعه. 40

3-3) جمعیت مورد مطالعه. 41

3-3-1) جامعه مورد مطالعه. 41

3-3-2) حجم نمونه و روش نمونه گیری.. 41

3-4)روش انجام کار و ابزار گردآوری اطلاعات... 42

3-4-1)مشاهده 42

3-4-2) مصاحبه عمیق.. 42

3-5) ذخیره کردن اطلاعات... 42

3-6) ملاحظات اخلاقی.. 43

فصل چهارم. 45

یافته های تحقیق.. 45

4-1) مقدمه. 46

4-2)اطلاعات حاصل از مشاهدات مراکز بیمارستانی واقع در منطقه 5 تهران. 46

4-3) یافته های حاصل از مصاحبه. 51

4-4) شناسایی موانع فیزیکی.. 55

4-5) شناسایی موانع نگرشی و اجتماعی.. 65

4-6) تاثیرات دسترس ناپذیری.. 71

4-6-1) تاثیرات دسترس ناپذیری در ابعاد فردی.. 71

4-6-2)تاثیرات دسترس ناپذیری  درابعاد اجتماعی و اقتصادی.. 74

فصل پنجم. 76

بحث و نتیجه گیری.. 76

5-1) مقدمه. 77

5-2) بحث... 77

5-3) محدودیت های پژوهش.... 83

5-4)پیشنهادات... 83

5-5) نتیجه گیری.. 84

5-6)خلاصه تحقیق.. 86

منابع.. 103

پیوست ها 107

فهرست جداول و نمودار

جدول 4-1) مشاهدات محقق از بررسی وضعیت مناسب سازی بیمارستان های واقع در شهرداری منطقه 5 تهران. 46

جدول 4-2) مشاهدات محقق از بررسی وضعیت مناسب سازی مراکز درمانی غیر بیمارستانی  منطقه 5 شهرداری تهران  48

نمودار4-1) مشاهدات محقق از بررسی وضعیت مناسب سازی مراکز درمانی غیر بیمارستانی منطقه 5 شهرداری تهران. 49

جدول 4-3) مشخصات دموگرافیک شرکت کنندگان در مصاحبه ها 50

جدول 4-4) اطلا عات حاصل از مصاحبه ها (حیطه،مضمون و زیر مضمون) 52