عنوان :

تاثيرآموزش مديريت استرس با رويکرد شناختي- رفتاري بر بهزيستي روانشناختي و پيروي از درمان در مبتلايان به بيماري عروق کرونر قلب(CHD)

 

چکيده

اين پژوهش با هدف بررسي اثربخشي آموزش مديريت استرس به شيوه ي شناختي- رفتاري بر ميزان بهزيستي روانشناختي و متابعت درماني در بيماران مبتلا به بيماري عروق کرونر قلب انجام شد. در اين پژوهش با استفاده روش نمونه گيري در دسترس و از بين بيماران قلبي عروقي در دامنه سني 30 تا 65 سال بودند که طي بهار1393 ، به مرکز قلب تهران مراجعه نمودند.، 40 نفر به عنوان نمونه انتخاب گرديدند و در دو گروه گواه و آزمايش به روش گمارش تصادفي جايگزين شدند. پس از اجراي پيش آزمون که با استفاده از پرسشنامه هاي متابعت کلي و متابعت اختصاصي، پرسشنامه بهزيستي روانشناختي- 84 سوالي ريف و پرسشنامه جمعيت شناختي مولف به عمل آمد، گروه آزمايش تحت 8 جلسه هفتگي آموزش مديريت استرس به شيوه ي شناختي- رفتاري قرار گرفته و گروه گواه نيز در ليست انتظار قرار گرفتند. پس آزمون نيز با همان ابزارها انجام گرفت. نتايج تحليل کواريانس نشان داد که آموزش مديريت استرس به شيوه ي شناختي - رفتاري در افزايش متابعت کلي و جزئي تاثير معناداري دارد (05/0P<) از سوي ديگر اين آموزش در افزايش ميزان بهزيستي روانشناختي بيماران مبتلا به بيماري عروق کرونر قلب نيز موثر بوده است. (05/0P<). نتايج اين پژوهش بر ارتقاي ميزان متابعت درماني بيماران  مبتلا به بيماري عروق کرونر قلب به واسطه آموزش مديريت استرس به شيوه ي شناختي – رفتاري و تاثير آن در بهزيستي روانشناختي اين بيماران تاکيد مي نمايد.

کليد واژه ها: مديريت استرس به شيوه ي شناختي - رفتاري، متابعت درماني، بهزيستي روانشناختي.

فهرست مطالب

فصل اول: کليات پژوهش

1-1 مقدمه    1

1-2 بيان مساله    2

1-3 ضرورت و اهميت پژوهش    5

1-4 اهداف پژوهش    5

1-4-1 اهداف اصلي    5

1-4-2 اهداف فرعي    6

1-5 فرضيه هاي پژوهش    6

1-5-1 فرضيه هاي اصلي    6

1-5-2 فرضيه هاي فرعي    7

1-6 تعاريف نظري و عملياتي متغيرهاي پژوهش    7

1-6-1 تعاريف نظري    7

1-6-2 تعاريف عملياتي    8

فصل دوم: مباني نظري و پيشينه پژوهش

2-1 مقدمه    10

2-2 گفتار اول: متابعت درماني    11

2-2-1 تعريف متابعت درماني    11

2-2-2 عوامل موثر بر متابعت    15

2-2-2-1 ويژگي‌هاي بيماري و درمان    16

2-2-2-2  ويژگي‌هاي بيمار    18

2-2-2-3 ويژگي‌هاي پزشک و سيستم خدمات بهداشتي و درماني    20

2-2-4 راهبردهاي ارتقاء متابعت    22

2-2-4-1 بهبود ارتباط پزشک ، بيمار وفراهم کنندگان سلامتي    22

2-2-4-2 استفاده از روش هاي رفتاري    23

2-2-4-3 افزايش حمايت اجتماعي    24

2-3 گفتار دوم: بيماريهاي قلبي – عروقي    24

2-3-1 تعريف بيماريهاي قلبي – عروقي    24

2-3-3 بيماريهاي عروق کرونر قلب (CHD)    25

2-3-4 روشهاي درمان بيماري کرونري قلب    27

2-3-4-1 درمانهاي دارويي    27

2-3-4-2 آنژيوپلاستي    28

2-3-4-3 عمل جراحي باي پس (CABG)    28

2-3-5 عوامل خطر ساز بيماري هاي قلبي    29

2-3-6 متابعت در بيماران قلبي – عروقي    32

2-3-7 عوامل مؤثر بر متابعت بيماران قلبي – عروقي    33

2-3-7-1 دانش و آگاهي    33

2-3-7-2 باورها و نگرش ها    34

2-3-7-3 آشفتگي روانشناختي    35

2-3-7-4 حمايت اجتماعي    36

2-3-7-5 خودکارآمدي    37

2-3-7-6 متغيرهاي جمعيت شناختي    37

2-3-8 مداخلات مؤثر بر متابعت بيماران قلبي‌– عروقي    38

2-3-9 حمايت اجتماعي‌    39

2-4 گفتار سوم: بهزيستي روانشناختي    41

2-4-1 تعريف بهزيستي روانشناختي    41

2-4-2 بهزيستي روانشناختي و روانشناسي مثبت    43

2-4-3 زيربناي فلسفي مطالعه بهزيستي روانشناختي    44

2-4-4 مفهوم سازي يك الگوي چند بعدي بهزيستي روانشناختي    45

2-4-5 عوامل موثر بر بهزيستي روانشناختي    47

2-4-6 شخصيت و بهزيستي روانشناختي    49

2-4-7 مسائل فرهنگي و بهزيستي روانشناختي    50

2-4-8 هويت و بهزيستي روانشناختي    51

2-4-9 سلامت جسمي و بهزيستي روانشناختي    52

2-5 مديريت استرس به شيوه شناختي- رفتاري    53

2-5-1 فنون رفتاري در آموزش مديريت استرس    53

2-5-1-1- آرميدگي    54

2-5-1-2- مراقبه    55

2-5-1-3- تصويرسازي ذهني    56

2-5-1-4- پسخوراند زيستي    58

2-5-1-5- فعال سازي رفتاري    58

2-5-1-6- تنفس ديافراگمي    59

2-5-1-7- آموزش خودزاد    60

2-5-2- فنون شناختي–رفتاري    61

2-5-2-1- باز سازي شناختي    62

2-5-2-2- تحريفات شناختي و بازسازي شناختي    63

2-5-2-3- آگاهي، شناسايي و ارزشيابي افکار خودآيند    65

2-5-3- آگاهي از استرس و نشانه ها و تاثيرات استرس    66

2-5-4- مسئله گشايي    66

2-5-5- مديريت خشم    68

2-5-6- ابرازگري    69

2-5-7- حمايت اجتماعي    70

2-6 پيشينه پژوهشي    71

2-6-1 پيشينه داخلي    71

2-6-2 پيشينه خارجي    72

2-7 جمع بندي    76

فصل سوم: روش پژوهش

3-1 مقدمه    77

3-2 روش پژوهش    77

3-3 جامعه آماري    78

3-4 نمونه و روش نمونه گيري    78

3-4 شرح مختصر آموزش مديريت استرس بر اساس رويکرد شناختي-رفتاري    78

3-5 ابزار    82

3-5-1 مقياس متابعت کلي (GAS) و متابعت اختصاصي (SAS)    82

3-5-2 مقياس بهزيستي روانشناختي- 84 سوالي ريف    83

3-5-3 پرسشنامه جمعيت شناختي محقق ساخته    84

3-6 روش اجرا    84

3-7 ملاحظات اخلاقي    85

3-8 روش آماري تجزيه و تحليل داده‌ها    85

فصل چهارم: يافته‌هاي پژوهش

4-1 مقدمه    86

4-2 بررسي توصيفي متغير‌هاي جمعيت شناختي    86

4-3 آمار استنباطي و بررسي فرضيه‌ها    91

فصل پنجم: بحث و نتيجه گيري

5-1 مقدمه    111

5-2 بحث در مورد يافته ها    112

5-3- نتيجه گيري    126

5-4- محدوديت ها و پيشنهادات پژوهش    127

5-4-1- محدوديت هاي پژوهش    127

5-5 پيشنهادات    128

5-5-1- پيشنهادات پژوهشي    128

5-5-2- پيشنهادات کاربردي    129

منابع و مأخذ    130

پيوست 1    145

پيوست 2    156

پيوست 3    162

فهرست جداول

جدول 3-1: طرح پيش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل    77

جدول 3-2: شرح مختصر از جلسات درماني    80

جدول 4-1: ميانگين، انحراف معيار نمرات متغير توزيع سني به تفکيک گروه‌هاي نمونه    87

جدول 4-2: فراواني و درصد توزيع متغير جنسيت در دو گروه کنترل و آزمايشي    87

جدول 4-3: فراواني و درصد توزيع متغير وضعيت تأهل در دو گروه کنترل و آزمايشي    88

جدول 4-4: فراواني و درصد توزيع متغير تحصيلات  در دو گروه کنترل و آزمايشي    89

جدول 4-5: فراواني و درصد توزيع متغير سابقه مصرف سيگار در دو گروه کنترل و آزمايشي    90

جدول4-7: آزمون شاپيروويلک در مورد پيش فرض نرمال بودن نمرات متغير‌ها در جامعه    92

جدول4-8: آزمون لوين جهت سنجش فرض برابري واريانس‌ها براي کليه متغير‌هاي پژوهش    93

جدول4-9: ميانگين، انحراف معيار نمرات متابعت درماني کلي به تفکيک مراحل و گروه‌ها    93

جدول٤-10: نتايج آزمون t براي مقايسه ميانگين ها در پيش آزمون متابعت درماني کلي    94

جدول نتايج4-11: نتايج تحليل کوواريانس مربوط به تأثير آموزش مديريت استرس به شيوه ي شناختي – رفتاري بر متابعت درماني کلي بيماران    95

جدول4-12: ميانگين، انحراف معيار نمرات متابعت درماني اختصاصي به تفکيک مراحل و گروه‌ها    96

جدول٤-13: نتايج آزمون t براي مقايسه ميانگين ها در پيش آزمون متابعت درماني کلي    96

جدول نتايج4-14: نتايج تحليل کوواريانس مربوط به تأثير آموزش مديريت استرس به شيوه ي شناختي – رفتاري بر متابعت درماني اختصاصي بيماران    97

جدول 4-15: ميانگين، انحراف معيار نمرات بهزيستي روانشناختي به تفکيک گروه‌ها    98

جدول٤-16: نتايج آزمون t براي مقايسه ميانگين ها در پيش آزمون بهزيستي روانشناختي    98

جدول نتايج4-17: نتايج تحليل کوواريانس مربوط به تأثير آموزش مديريت استرس به شيوهي شناختي – رفتاري بر بهزيستي روانشناختي بيماران قلبي    99

جدول 4-18: ميانگين، انحراف معيار نمرات پذيرش خود به تفکيک گروه‌ها    100

جدول٤-19: نتايج آزمون t براي مقايسه ميانگين ها در پيش آزمون پذيرش خود    100

جدول نتايج4-20: نتايج تحليل کوواريانس مربوط به تأثير آموزش مديريت استرس به شيوهي شناختي – رفتاري بر پذيرش خود بيماران قلبي    101

جدول 4-21: ميانگين، انحراف معيار نمرات روابط مثبت با ديگران به تفکيک گروه‌ها    102

جدول٤-22: نتايج آزمون t براي مقايسه ميانگين ها در پيش آزمون روابط مثبت با ديگران    102

جدول نتايج4-23: نتايج تحليل کوواريانس مربوط به تأثير آموزش مديريت استرس به شيوهي شناختي – رفتاري بر روابط مثبت با ديگران بيماران قلبي    103

جدول 4-24: ميانگين، انحراف معيار نمرات خودمختاري به تفکيک گروه‌ها    104

جدول٤-25: نتايج آزمون t براي مقايسه ميانگين ها در پيش آزمون خودمختاري    104

جدول نتايج4-26: نتايج تحليل کوواريانس مربوط به تأثير آموزش مديريت استرس به شيوهي شناختي – رفتاري بر خودمختاري بيماران قلبي    105

جدول 4-27: ميانگين، انحراف معيار نمرات تسلط بر محيط  به تفکيک گروه‌ها    106

جدول4-28: نتايج آزمون t براي مقايسه ميانگين ها در پيش آزمون تسلط بر محيط    106

جدول نتايج4-29: نتايج تحليل کوواريانس مربوط به تأثير آموزش مديريت استرس به شيوهي شناختي – رفتاري بر تسلط بر محيط بيماران    107

جدول 4-30: ميانگين، انحراف معيار نمرات زندگي هدفمند به تفکيک گروه‌ها    107

جدول نتايج4-31: نتايج تحليل کوواريانس مربوط به تأثير آموزش مديريت استرس به شيوهي شناختي – رفتاري بر زندگي هدفمند بيماران    108

جدول 4-32: ميانگين، انحراف معيار نمرات رشد فردي به تفکيک گروه‌ها    109

جدول٤-33: نتايج آزمون t براي مقايسه ميانگين ها در پيش آزمون رشد فردي    109

جدول نتايج4-34: نتايج تحليل کوواريانس مربوط به تأثير آموزش مديريت استرس به شيوهي شناختي – رفتاري بر رشد فردي بيماران قلبي    110

فهرست اشکال

شکل 4-1: درصد توزيع فراواني جنسيت شرکت کنندگان را در گروه هاي نمونه نشان مي دهد.    88

شکل 4-2: درصد توزيع فراواني وضعيت تأهل شرکت کنندگان را در گروه هاي نمونه نشان مي دهد.    89

شکل 4-3: درصد توزيع فراواني وضعيت تحصيلات شرکت کنندگان را در گروه هاي نمونه نشان مي دهد.    90

شکل 4-4: درصد توزيع فراواني متغير سابقه مصرف سيگار شرکت کنندگان را در گروه هاي نمونه نشان مي دهد.    91